Bir rulmanın gerçek hizmet ömrü birçok faktöre bağlıdır; zamanından önce rulman arızası, maliyetli tesis kesintilerine ve bazen daha ciddi sonuçlara yol açabilir.
Peki rulman ömrünü nasıl maksimuma çıkarırsınız?
1. Doğru rulman seçimi
Tatmin edici rulman ömrü, doğru rulman seçimiyle başlar. Rulman tasarımcıları, başlangıçtan itibaren farklı uygulamalar için doğru rulmanları seçerek rulman ömrünü ve ekipman performansını uzatır. Bu süreçte yük, sertlik, rulman ömrü tahmini, çalışma ortamı vb. gibi birçok faktör dikkate alınır.
2. Doğru saklama
Prensip olarak tüm rulmanlar, monte edilene kadar orijinal ambalajında saklanmalıdır. Temiz, nemsiz, nispeten sabit sıcaklıktaki bir ortamda bırakılmaları gerekir.
Rulmanlar tozdan, sudan ve aşındırıcı kimyasallardan uzak tutulmalıdır. Sarsıntı ve titreşim, rulmanların mekanik özelliklerine kalıcı zarar verebileceğinden taşıma ve depolama sırasında titreşimden kaçınılmalıdır.
Temel olarak, bazı ağır rulmanlar uzun süre dikey olarak depolandıktan sonra kendi ağırlıklarından dolayı deforme olabileceğinden tüm rulmanlar yatay olarak depolanmalıdır.
Önceden greslenmiş (veya sızdırmaz hale getirilmiş) rulmanlar, uzun süreli depolamadan sonra gresin yoğunluğu değişeceğinden özel bakım gerektirir. Bu, rulman ilk kez kullanıldığında belirli bir derecede dönme gürültüsüne neden olabilir. Bu nedenle bu tür rulmanların raf süreleri ilk giren ilk çıkar esasına göre kontrol edilmelidir.
3、Temizlik
Rulmanlar için temizlik çok önemlidir. Rulman halkalarının ve yuvarlanma elemanlarının dönen yüzeylerinin yüzey pürüzlülüğü genellikle 1/10 μm'dir. Bu tür pürüzsüz yüzeyler kirletici maddelerin neden olduğu hasara karşı çok hassastır.
Dönen yüzeyler arasındaki yağlama tabakası genellikle 0,2 ila 1 μm'dir. Yağlayıcı parçacık boyutundan daha büyük parçacık yabancı maddeleri, aşırı yuvarlanma elemanı ezilmesine ve rulman çeliğinde yerel basınca maruz kalabilir ve bu da sonuçta kalıcı malzeme yorgunluğuna yol açabilir.
Bunun yanı sıra dış ortamda bulunan 10 µm boyutuna kadar toz parçacıkları da rulmanlara zarar verebilmektedir. Bu nedenle rulmanların depolanması ve montajı için temiz ve tozsuz bir ortam şarttır.
4. Montajdan önce kapsamlı hazırlık
Rulmanlar uygun aletler kullanılarak dikkatlice monte edilmeli ve sökülmelidir. Sektör uzmanları erken rulman arızası vakalarının %16'sının yanlış montajdan kaynaklandığını tahmin ediyor. Büyük kurulumlar için (örneğin üretim tesislerinde), genellikle sıkı kontrol edilen koşullar altında montaj yapılması gerekir ve uygun rulman montaj ekipmanı kullanılabilir.
Ancak bakım veya değiştirme işlerinde ortam çeşitlilik gösterir. Bu nedenle, maksimum rulman ömrü sağlamak için rulman kurulumunun kapsamlı bir şekilde hazırlanması gerekir.
Öncelikle çizimler, bakım kılavuzları, ürün talimatları vb. gibi ilgili belgelerin dikkatlice incelenmesi gerekir. Daha sonra miller, ayar halkaları, kapaklar, rondelalar vb. gibi tüm yatak bileşenleri kesinlikle temiz ve kirlenmemiş halde tutulmalıdır. Bitişik bileşenlerin durumu da dikkatlice kontrol edilmelidir.
5. Dikkatli montaj ve sökme
Uygulamaya ve rulmanın boyutuna ve tipine bağlı olarak uygun montaj yöntemi (mekanik veya hidrolik) ve aletler seçilmelidir. Rulman montajının bazı temel prensipleri şunlardır:
1. Yuvarlanan elemanlara montaj kuvvetleri uygulamayın; bu, kolayca yuvarlanan elemanların ve oturma halkasının temas yüzeyinin yerel olarak aşırı yüklenmesine yol açarak yatağın erken arızalanmasına neden olabilir.
2. Doğrudan yatak yüzeyine vurmak için herhangi bir sert alet (örn. çekiç, çakma makinesi vb.) kullanmayın; bu, yatak bileziklerinin kırılmasına veya parçalanmasına neden olabilir.
Rulmanların yaklaşık %90'ı bulundukları ekipmandan hiçbir zaman çıkarılmaz ve genellikle planlı önleyici bakım prosedürleri sonucunda yalnızca daha büyük rulmanlar çıkarılır.
Rulmanın montajında olduğu gibi, rulmanın sökülmesi de dikkatli bir hazırlık gerektirir. Sökme sırasında mil ve burç gibi bitişik bileşenlerin hasar görmediğinden emin olun. Rulman tipine, boyutuna ve uygulamaya bağlı olarak uygun yöntem ve aletlerin seçilmesi önemlidir.
Tasarımcılar, iyi tasarlanmış rulman konumlarının rulmanların montajını ve demontajını büyük ölçüde basitleştirebileceğini ve dolayısıyla bakım maliyetlerini azaltabileceğini unutmamalıdır.
6. Doğru ve uygun yağlama
Yağlayıcılar metal yatak yüzeylerini (örneğin yuvarlanan elemanlar, yatak halkaları ve yatak kapakları) izole edebilir ve dolayısıyla sürtünmeyi azaltabilir, metal parçaları koruyabilir ve kirlenme ve yabancı maddelerle mücadele edebilir. Farklı çalışma koşulları için çok çeşitli yağlayıcılar (gres, yağ ve katı maddeler dahil) mevcuttur.
Rulmanların ve ekipmanların servis ömrünü uzatmak için doğru yağlayıcı seçimi önemlidir.
Dönen parçaların aşırı yuvarlanması nedeniyle, yatak yağlayıcısı uzun süreli mekanik gerilime maruz kalır ve ayrıca yağlayıcının kimyasal özellikleri, özellikle sıcak, ıslak veya kirli ortamlarda zamanla değişir. Bütün bunlar yağlama kalitesinde kademeli bir bozulmaya yol açar.
Maksimum hizmet ömrünü sağlamak için rulmanlar bu nedenle düzenli aralıklarla yeniden yağlanmalıdır. Yağlama aralığı çalışma koşullarına bağlıdır; sıcaklık, hız, ortam vb. Yalnızca önceden yağlanmış veya sızdırmaz hale getirilmiş rulmanlarda ("ömür boyu yağlamalı" rulmanlar olarak da bilinir) rulman ömrü, yağlayıcı ömrüne bağlıdır.
Yağlayıcı, üreticinin talimatlarına göre doğru bir şekilde saklanmalı ve yağlayıcının temiz ve kirlenmemiş halde tutulmasına özellikle dikkat edilmelidir. Her kullanımdan önce yağlayıcının kalitesi dikkatlice kontrol edilmelidir, çünkü eski veya kirlenmiş yağlayıcıların kullanılması rulmanların erken arızalanmasına neden olabilir.
7. Durum testi/bakım
Genel olarak konuşursak, rulmanlar sınırlı bir kullanım ömrüne sahip olmalarına rağmen çok güvenilirdirler. Bir makinedeki diğer tüm önemli bileşenler gibi bunların da düzenli olarak denetlenmesi ve bakımının yapılması gerekir. Denetim ve bakımın sıklığı, bireysel uygulamanın önemine ve her makinenin çalışma koşullarına bağlıdır.
Rulmanların kritik rolü nedeniyle, durum izlemenin tasarım aşamasına dahil edilmesi tavsiye edilir. Titreşim ve gürültü gibi makine çalışmasına ilişkin önemli parametreler sürekli olarak izlenebilir ve öngörülemeyen ve maliyetli makine aksama süreleri öncesinde önleyici tedbirler alınabilir.
8. Eğitim – iyi uygulamanın temeli
Alıştırma mükemmelleştirir, ancak uygun eğitim uygulamanın temelidir.
Teknisyenlerin rulmanların kullanımı konusunda temel bilgiye sahip olması durumunda büyük hatalardan kaçınılabilir. Tasarım ve ürün geliştirme mühendisleri, rulman tasarımını optimize ederek ekipman performansını en üst düzeye çıkarabilir ve yaşam döngüsü maliyetlerini en aza indirebilir.
Rulmanlar genellikle pompalarda ve diğer ekipmanlarda önemli bir bileşendir ve birinci sınıf kaliteli rulmanlar çok güvenilir olmasına rağmen mümkün olan en uzun hizmet ömrüne sahip olmalarını sağlamak için ekstra özen gösterilmesi gerekir.
Doğru depolama, dikkatli montaj ve sökme, yeterli yağlama ve yeniden yağlama, uygun durum izleme, zamanında bakım ve son olarak iyi personel eğitimi, rulman ömrünün ve tesis performansının iyileştirilmesi açısından önemlidir.
